Dernek Nasıl Kurulur | Dernek Kurmak İçin Gerekli Belgeler

Kazanç paylaşma dışında ortak amacı olan en az 7 gerçek ya da tüzel kişinin bir araya gelmesi ve İl Sivil Toplum Müdürlüğüne gerekli evraklar ile birlikte başvuru yapması sonucunda dernek kuruluş işlemi gerçekleştirilir. Dernek kurmak için belirli bir amaca sahip olmalı ve bu amaca ulaşmak için gerçekleştireceğiniz faaliyetleri detaylı bir şekilde dernek tüzüğüne yazmalısınız. EK-2 Kuruluş bildirim formu, dernek tüzüğü ve eklerini eksiksiz bir şekilde teslim etmek, herhangi bir onaya tabi olmadan dernek kuruluşunu tamamlamanız anlamına gelmektedir. Dernek nasıl kurulur, dernek kurmak için gerekli evraklar nelerdir ve dernek kuruluş süreçleri gibi tüm detayları yazı içerisinde bulabilirsiniz.

Dernek kurma, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 56-117. maddeleri arasında koşulları belirlenerek tüm vatandaşlara tanınmış bir haktır. Gerekli şartları taşıyan ve evrakları eksiksiz bir şekilde teslim eden herkes, ön izin ve onaya tabi olmadan dernek kurabilir. Yani gerekli evraklar dernek kurucuları tarafından İl Sivil Toplum müdürlüğüne teslim edildiği ve görevli memurun alındı belgesi verdiği anda derneğiniz tüzel kişilik (resmiyet) kazanmış olur.

Dernek kurma süreci kolay olsa da, dernek kurduktan sonra yapılması gerekenler uğraştırıcı olabilir. Bunun en büyük nedeni, bireysel kâr elde etme amacı gütmeyen 3. sektör kuruluşları oldukları için İçişleri Bakanlığı tarafından sıkı denetime tabi olmalarından kaynaklanır. Kuruluş işlemleri sonrası yapılması gerekenler ise; dernek defterlerinin tasdiki, DERBİS şifresinin alınması, ilk genel kurulun yapılması, iç denetim raporunun hazırlanması ve dernek beyannamesinin verilmesi gibi devam etmektedir.

ELKA GROUP STK Geliştirme Hizmetleri olarak 1500+ derneğin kuruluş sürecinde aktif rol almış bulunmaktayız. Alanında uzman profesyonel ekibimizle sizler adına bürokratik süreci tamamlayıp, dernek amaç ve faaliyetlerine odaklanmanızı sağlıyoruz. Sürpriz dernek cezaları ile karşılaşmamak için bizlere arayıp, süreç ile ilgili ücretsiz bilgi alabilirsiniz.

Dernek Nasıl Kurulur

Dernek kurmak için aşağıda yer alan evrakları eksiksiz bir şekilde İl Sivil Toplum müdürlüğüne teslim etmelisiniz. İl Sivil Toplum müdürlüğü dernekler birimindeki sorumlu memur tarafından evrakların tam olup olmadığı incelenir. İnceleme sonrasında EK-1 Alındı Belgelsi verilerek derneğe tüzel kişilik kazandırılmış olur. Dernek alındı belgesinin üzerinde yazılı olan saat ve tarih itibari ile kurulmuş sayılır.

Teslim etmiş olduğunuz evraklar İl Mülki İdare amirliği tarafından 60 günlük bir süre içerisinde incelemeye alınır. Yapılan inceleme sonrasında herhangi bir eksiklik yoksa, dernek sicil kütüğüne kayıt yaptırılır. Ancak eksiklik olması durumunda derneğe tebligatla 30 gün içerisinden düzeltilmesi için bildirimde bulunulur. Dernek yönetimi tarafından eksiklik 30 gün içerisinde giderilmelidir. Giderilmediği taktirde, dernekler büro amirliği tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına, Asliye Hukuk Mahkemesinde derneğin feshi için dava açılması adına başvuruda bulunulur.

Dernek Kurmak İçin Gerekli Evraklar

• En az 7 kişi tarafından Ek-2 Kuruluş Bildirim Formu bilgisayar ortamında doldurulup, çıktısı alındıktan sonra kurucu üyeler tarafından imzalanır. Ayrıca formun sonunda yer alan tebligat almaya ve yazışma için yetkili olan kişiye ait bilgilere yer verilir.
• Dernek tüzüğü STK amaç ve faaliyetlerinize özel olarak hazırlanır. İnternette şubeli ve şubesiz tüzük örnekleri görebilirsiniz. Ancak her derneğin kendi amaç ve faaliyetlerine özgü olarak tüzük hazırlaması gerektiğine inanırız. Bu durum tüzük dışına çıkmak ya da ileride oluşabilecek sorunların önüne geçebilmek için yerinde bir karar olacaktır. Hazırlanmış olan tüzüğün her bir nüshası kurucu üyeler tarafından imzalanır.
• Dernek kurucuları arasında tüzel kişilikler yer alabilir. Bu gibi durumlarda tüzel kişiliğin unvanı, kuruluş belgesi, yerleşim yeri belgesi ve tüzel kişiliği temsil etmek adına yönetim kurulunca alınmış olan karar örneği evraklar arasında konulmalıdır.
• Dernek kurucuları arasında yabancı dernek ya da vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunabilir. Bu gibi durumlarda İçişleri Bakanlığına EK_6 Yabancıların Türkiye’de Faaliyette Bulunma İzni Belgesi ile başvuruda bulunulmalıdır. Dernek kurucuları tarafından da Bakanlıktan izin alındığına dair yazılı beyanı dernek kuruluş evrakları içerisine dahil etmeleri istenir.
• Dernek geçici yönetim kurulu üyeleri arasında yabancı kişiler var ise, bu kişilerin Türkiye’de yerleşim hakkına sahip olduklarını gösterir belge.
• Dernek tüzüğünde belirtilen yerleşim yeri adresi, tapu kütüğünde mesken olarak gözüküyor ise, apartman sakinlerinden bu konuda oy birliği ile izin alındığını gösteren muvafakatname.

Yukarıda yer alan belgelerin bir önceki alt başlıkta yer aldığı gibi dernekler birimine teslim edilip, EK-1 alındı belgesinin alınması yeterlidir. Alındı belgesinin üzerinde yer alan saat ve tarih derneğin kuruluş tarihi ifade etmektedir. Ancak unutulmaması gereken 60 günlük inceleme süresi olduğudur. Derneğin sicil kütüğüne kesin kaydı 60 günlük inceleme süresinde gerçekleştirilir.

Dernek Kurulduktan Sonra Yapılması Gerekenler

Dernek kurmak için gerekli evrakları teslim etmeniz yeterliyken, yönetme süreci biraz karmaşık gelebilir. Zira kuruluş sonrasında sıkı denetime tabi olacağınız için, tüm bürokratik süreçleri eksiksiz bir şekilde tamamlamanız gerekiyor. Aksi taktirde sehven yapılacak hatalarda dahi dernek yöneticilerini 2022 yılı için 2356 TL’den başlayan cezalar bekliyor olacaktır. Tüm bu dernek açılış sürecini profesyonel bir dernek danışmanlığı firması ile tamamlamanız sizlere avantaj sağlayacaktır. Dernek kurduktan sonra yapılması gerekenler:

• Dernek defterlerinin alınması ( işletme hesabı ya da bilanço usulü)
• Dernek defterlerinin notere ya da dernekler birimine tasdik ettirilmesi
• DERBİS şifresi almak için geçici yönetim kurulu başkanın Karar defteri ile yetki verilmesi
• Dernek başkanı ya da yetkili kişi tarafından DERBİS şifresi için başvuruda bulunulması.
• Derneğe ait kaşe, mühür ve makbuzların anlaşmalı matbaada bastırılması.
• İmza sirkülerinin ve faaliyet belgesinin alınması
• Dernek banka hesaplarının açılması
• Dernek merkezi için elektrik, su vb. aboneliklerin başlangıcı
• Dernek üye kayıtlarına başlanılması
• Dernek ilk genel kurulunun gerçekleştirilmesi
• Beyanname dönemine girdiyseniz, beyannamenin doldurulması
• İlk yıl iç denetim raporunun oluşturulması
• Yapılacak olan harcamalar için gider pusulası düzenlenmesi
• Dernek muhasebesi tutulması

Yukarıda yer alan işlemler dernek kuruluşu sonrası yapılacak olan işlemlerden bazılarıdır. Bu işlemler dernek faaliyetlerine göre artış gösterecektir. Ancak bunlar arasında en önemlisi ilk genel kurulun toplanmasıdır. Yani dernek üye sayısının artması ve denek organlarının belirlenmesi gerekiyor. İlk genel kurul 6 ay içinde yapılmadığı taktirde, derneğin kendiliğinden feshi gerçekleşir.

Dernek İlk Genel Kurulu Toplanması

Genel kurul bir derneğin en önemli organıdır. Dernek tüzüğünden aksi belirtilmediği taktirde en geç 3 yılda bir toplanmak zorundadır. Bunun dışında olağanüstü olarak üyelerin çağrısı ile toplanabilir. Dernek genel kurulunda tüzük değişikliği, yönetim kurulu değişikliği ve başkan seçimi gibi önemli kararlar alınır. Alınan bu kararların 30 gün içerisinde sonuç bildirim tutanağı ile birlikte il mülki idare amirliğine teslim edilmesi gerekir. Dernek genel kurulu 2 defa arka arkaya yapılmadığı taktirde, derneğin feshi gerçekleşir. Ancak bu durum ilk dernek genel kurulunda farklıdır.

7 kişi tarafından kurulmuş olan derneğin üyeleri geçici yönetim kurulu üyeler olarak kabul edilir. Dernek ilk genel kurulunu yaparak yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerini belirlemesi gerekir. Bunun için 6 aylık bir süre tanınmıştır. Bu süre içerisinde genel kurul yapılmaz ise, derneğin kendiliğinden feshi gerçekleşir.

Dernek ilk genel kurulu yapılana kadar üye sayısı en az 16 olmalıdır. 16’nın altında bir üye sayısı ile dernek genel kurulunu toplayamazsınız. Bu genel kurulda 5’i yedek,5’i asil yönetim kurulu üyesi ve 3’ü yedek, 3’ü asil olmak üzere denetim kurulu üyeleri belirlenir. Bunlar derneğin en önemli yönetim organlarıdır. Üye satılarını isteğinize bağlı olarak arttırmanız mümkün. Ancak yönetim kurulu üye sayısı 5’in, denetim kurulu üye sayısı da 3’ün altına düşemez.

Genel kurul çağrı, toplanma ve bildirim olmak üzere 3 aşamadan oluşur. Kurulun toplanacağı tarih dernek üyelerine yer, gün, saat ve toplantı gündemi konusu belirtilmek şartı ile 2 hafta önceden bildirilir. Bu bildirim yerel bir gazete, dernek web sitesinde ya da farklı kitle iletişim araçları üzerinden gerçekleştirilir.

Dernek Defterlerinin Tasdiki ve Tutulması

Dernekler işletme hesabına göre basit usulde defter tutmaktadırlar. Defter tutma esas ve usulleri dernekler yönetmeliğinde tüm detayları ile belirtilmiştir. Defterlere kayıtlar günlük olarak yapılır. Ancak gelir ve gider kayıtları muhasebe usullerine aykırı olmayacak ve işlem güvenliğini bozmayacak şekilde 10 içinde kayıt altına alınmalıdır. Bordrosu, muhasebe fişleri ve yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan evraklar 45 gün içinde kayıt edilebilir. Ancak denetim bildirimi yapılmışsa, 45 günlük süre beklenemeden deftere işlenmesi zorunludur.

Kamu yararına göre çalışan dernekler ve 2021 yılı için yıllık 1.500.000 TL üzeri geliri olan dernekler bilanço usulüne göre defter tutmak zorundadırlar. Bunlar haricinde her dernek isteğe bağlı olarak bilanço usulüne göre kayıt tutabilirler. Bilanço usulü kayıt tutma şekli Vergi Usul Kanunu ve Muhasebe Sistemi Genel Tebliğleri Uygulama esasına göre yapılmalıdır.

İşletme hesabına göre defter tutan dernekler;

• İşletme hesabı defteri,
• Üye kayıt defteri,
• Karar defteri,
• Evrak kayıt defteri tutmak zorundadırlar.

Bilanço usulü hesap tutan dernekler;

• Yevmiye defteri,
• Büyük Defteri,
• Karar defteri,
• Üye kayıt defteri,
• Evrak kayıt defteri tutmak zorundadırlar.

İşletme hesabına göre kayıt tutan derneklerin defter tasdiki tüm sayfalar bitene kadar geçerlidir, ara tasdik yapılmaz. Bilanço usulüne göre ise defter tasdiki yılın son ayı gerçekleştirilir. Büyük defterin tasdik ettirilmesine gerek yoktur. Tasdik ettirilen her deftere ayrı bir tasdik numarası verilip, derneğe ait bilgiler tasdik formu doldurularak tasdik ettirilen makam tarafından mühürlenir.

Dernek Tüzüğü Hazırlanması

Tüzük derneğin anayasası görevini görmektedir. Dernek faaliyetleri, etkinlikleri, yönetim şekli, derneğin organları, şubesinin bulunması, lokal açması, iktisadi işletme kurulması gibi tüm detaylar dernek tüzüğünde yer alır. Dernek tüzük örnekleri ile ilgili araştırma yaptığınızda siviltoplum.gov.tr tarafından şubeli ve şubesiz tüzük örneklerini görebilirsiniz. Bu tüzükler direkt kuruluş başvurusu yapılmasından ziyade örnek teşkil etmesi açısından paylaşılmıştır. Dernekler yönetmeliğinde yer alın zorunlu tüzük maddelerini içermektedir.

Dernek tüzüğü hazırlamadan önce ya da bu konuda danışmanlık hizmeti almadan önce mutlaka sizinle aynı alanda faaliyet gösteren dernekleri incelemelisiniz. Örneğin; kadın hakları koruma derneği kuracaksanız KADEM tüzüğünü, sosyal yardımlaşma derneği kuracaksanız AHBAB derneğinin tüzüğünü inceleyebilirsiniz. Dernek kanunlarla kurulup, tüzük ile yönetildiği için her ayrıntıya detaylı bir şekilde yer vermelisiniz.

Dernek tüzüğünde bulunması gereken zorunlu maddelere dernek tüzüğü nasıl hazırlanır başlıklı yazımız üzerinden ulaşabilirsiniz. Tüzük hazırlama konusunda ELKA GROUP profesyonelleri sizlerin yanında yer alacaktır. Risk almamak ve tüm işlemleri sorunsuz bir şekilde tamamlamak için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Dernek Kurma Maliyeti

Sivil toplum gönüllüleri tarafından dernek kurmak için herhangi bir harç ya da ücret ödenmesine gerek yoktur. Tüm vatandaşlara tanınmış bir hak olduğundan dernek kurmak herhangi bir ücrete bağlanamaz. Ancak hem kuruluş sürecinde hem de yönetim sürecinde derneğe ait giderler olacaktır. Bu giderler:

• Dernek defterlerinin alınması ve tasdiki
• Dernek kırtasiyecilik ve matbaa makbuz basım masrafları
• Dernek yerinin kiralanması
• Dernek kuruluş danışmanlık ücreti
• Dernek muhasebesi ücreti
• Genel kurulun toplanması
• Dernek genel giderleri

Yukarıdaki masraflar haricinde kuruluş ve yönetim sürecinde ek giderler oluşacaktır. Bu giderler sizin amaç ve faaliyetlerinize göre değişiklik gösterir. Örneğin; spor derneği açıyor iseniz branş tescili yapmak, spor alanı tahsisi ve Gençlik Spor Bakanlığından istenenler için ek giderleriniz oluşacaktır.

Dernek Muhasebesinin Tutulması

Dernek defterlerinin usulüne uygun olarak tutulması için alanında uzman mali müşavirlik firması ile anlaşmanız gerekmektedir. İşletme hesabı defteri sadece gelir ve gider kayıtlarını girmek gibi görünse de, yıl sonu hesap mahsuplaştırma işlemi müşavirlik bilgisi gerektirmektedir. Hesap işleminde yapılacak olan kuruşluk hatalar dahi, bir sonraki yılın muhasebesinde noksanlık ya da fazlalık oluşmasına neden olur.

Dernek cezalarının büyük bir bölümü dernek defterlerinde yapılan hata ya da tahribatlardan kaynaklanır. Bu tarz hatalar ile karşılaşmamak ve dernek beyannamesinin verilmesi esasında herhangi bir zorlukla karşılaşmamak için sadece dernek muhasebesi alanında uzmanlaşmış bir müşavirle anlaşmalısınız.

ELKA GROUP olarak tüm dernek yönetim süreçlerini tek bir çatı altında toplamış bulunmaktayız. Bünyemizde bulunana müşavirlik hizmeti, tüm hizmetleri tek bir noktadan tamamlama olanağı sunuyoruz.

Dernek İsmi Nasıl Olmalı

Derneğiniz için benzersiz bir isim bulmanız gerekiyor. Sizinle aynı adı taşıyan başka bir dernek olamaz. Bu nedenle İçişleri Bakanlığı tarafından Dernek Adı Sorgulama sayfası hizmete alınmıştır. Bu sayfa üzerinden düşünmüş olduğunuz dernek isimlerini tek tek sorgulayabilirsiniz. Ancak dikkat etmeniz gereken asıl konu farklı bir dernek adının başına ya da sonuna getireceğiniz ekler ile dernek kurmak olmalıdır. Örneğin; Sakaryalılar Derneği ismi var iken, Yeni Sakaryalılar Derneği ismiyle farklı bir dernek kurmak size sorun yaratacaktır. Bu durum var olan dernek ile mahkemelik olmanıza ve tekrar isim değişikliği yapmanıza neden olur.

Dernek ismiyle ilgili dikkat edilmesi gerek diğer konu ise; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal, Gazi  ve Şehit gibi kelimeler bakanlığın iznine tabi olarak kullanılabilir. İzin almak için başvuru yapacak olan derneklerde aşağıdaki şartlar aranmaktadır.

• En az 1 yıldan fazla faaliyette bulunuyor olmak,
• Dernek tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin üyeler dışında topluma yarar sağlıyor olması,
• Aynı amaca sahip dernekler arasında en çok üyeye sahip olmak,
• Yerleşim yer hariç en az 3 ilde şube ya da dernek temsilciliğinin bulunması,
• Son 3 yılda kendi üyeleri dışında ulusal ya da uluslararası en az 3 adet projenin yapılmış olması,
• Genel kurul tarafından bu isimlerden birisinin ek alınması doğrultusunda karar alınmış olması,

Yukarıdaki şartları taşıyan dernekler tarafından valiliğe gerekli evraklarla birlikte başvuruda bulunulur. Valilik araştırmayı yapar ve izin talebini 1 ay içerisinde Bakanlığa gönderir. Bakanlık tarafından araştırma yapılıp, ilgili makamların görüşü alındıktan sonra valiliğe izin için geri bildirimde bulunulur. Valilik tarafından sonuç dernek yönetimine bildirilir.

Yardım Derneği Kurmak

Köy derneği, mezunlar derneği, mesleki dernek ya da yardım derneği kurmak istiyor olmanız herhangi bir farklı bir işlem yapmanızı gerektirmiyor. Dernek kurmak için yukarıda yazılı olan tüm prosedürleri uygulamanız yeterli. Tabi diğer dernekler arasında sadece tüzükte yazılacak olan faaliyetler, dernek amacı ve etkinlikler kapsamı farklı olacaktır. Tüzükte belirtmiş olduğunuz dernek adı ve amacı derneğiniz ne ile ilgili olduğunu belirleyecektir.

Dernek kurarken dikkat etmeniz gereken en önemli konu faaliyet alanınızı geniş tutmak olmalıdır. Örneğin; yardım etmek istediğiniz bir kitle için dernek kuruyorsanız, bu sınırı geniş tutmak faaliyet alanlarınızın sınırlanmasının önüne geçecektir. Bu durum derneğin faaliyet alanı dışına çıkmasından dolayı ceza yemesine neden olabilir.

Çocuk Derneği Nasıl Kurulur

Çocuklar için dernek kurmakla ilgili gerekli düzenlemeler 5253 sayılı dernekler yönetmeliğinden belirtilmiştir. Dernek kuruluşu sürecinde yukarıda anlatılanlar uygulanır. Harici olarak ise:

• Tüzel kişilikler çocuk derneklerinde kurucu üye olamazlar.
• 15 yaşını bitirmiş ayırt etme gücüne sahip olan çocuklar toplumsal ahlakı ve bedensel ruh gelişimini destekleyecek şekilde yasal velilerinin yazılı izni ile çocuk derneği kurabilir ve bu derneklere üye olabilirler.
• 12 yaşını bitirmiş olan küçükler çocuk derneklerine üye olabilirler ancak kurucu sıfatıyla yer alamazlar.
• Çocuk derneklerine 18 yaşından büyükler üye ya da kurucu sıfatıyla katılamazlar.
• Çocuk dernekleri tarafından dernek lokali açılamaz.
• Çocuk derneklerine ceza yazılamadan önce ihtar gönderilmektedir. Tekrar edilmesi halinde diğer derneklerde olduğu gibi cezai işlem uygulanır.

Vakıf ve Dernek Arasındaki Fark Nedir?

Vakıf kurmak ile dernek kurmak tamamen birbirinden zıt kavramlardır. Vakıf mal varlığı topluluğunu ifade ederken, dernek kişi topluluğudur. Bu tanımla birlikte vakıf kuracak olan kişilerde sadece sermaye şartı aranır ve bir kişiyle dahi vakıf kurmak mümkünüdür.

Dernek kurmak için ise herhangi bir sermaye şartı aranmaz. Kişi topluluğu oluşturma amacı olduğu için en az 7 kişinin ortak amaç için bir araya gelmiş olması gerekir. Hem vakıf hem de derneğin 3. sektör kuruluşları olması dışında ortak bir tanımı yoktur.

Dernek Kurmak İsteyenlerin Dikkat Etmesi Gerekenler

• Dernek kuruluş işlemleri sadece istenilen evrakları İl Sivil Toplum Müdürlüğüne teslim etmekten ibaret görünebilir. Ancak asıl zorluk dernek yönetim sürecinde karşılaşılacak olan bürokratik işlemlerdir. Yapılacak hatalarda 2356 TL’den başlayan dernek cezaları uygulanacaktır. Tüm bu süreçleri alanında uzmanlaşmış olan dernek danışmanlığı şirketleri ile yürütmelisiniz.
• Dernek kurmak için danışmanlık şirketi araştırdığınızda bir çok şirket ile karşılaşabilirsiniz. Bu şirketlerin bir kısmı sadece dernek danışmanlığı hizmeti verirken, bir kısmı ise hem avukatlık hem mali müşavirlik hem de dernek danışmanlığı hizmeti vermektedir. Sadece bu alanda uzmanlaşmış olan şirketlerle çalışmak daha profesyonel hizmet almanızı sağlayabilir.
• ELKA GROUP STK Geliştirme Hizmetleri olarak dernek kurmak isteyen sivil toplum gönüllülerinin yanında yer almaktayız. Tüm dernek yönetim süreçlerini tek bir çatı altında toplayan şirketimiz, sizler için tüm bürokratik süreçleri yönetmektedir. Risk almadan hızlı bir şekilde kuruluş işlemlerini tamamlamak ve yönetim süreçlerinde birlikte hareket etmek için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.